နို႕နဲ႕ဓာတ္မတည့္ေသာေရာဂါ

ႏို႔႔ႏွင့္ဓာတ္မတည့္ေသာေရာဂါဟူသည္ ႏို႔ႏွင့္ ႏုိ႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ လက္တို႔စ္ (Lactose) ဓာတ္ကို အစာအိမ္က မေျခဖ်က္ႏုိင္ေသာ ေရာဂါျဖစ္သည္။

လကၡဏာမ်ား


- ေလလည္ျခင္း
- ဝမ္းသြားျခင္း
- ဗိုက္ထဲတြင္ ေလပြျခင္း
- ဗိုက္နာျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း
- ဗိုက္ထဲမွ တဂီြဂီြျမည္ျခင္း
- မအီမသာျဖစ္ျခင္းစေသာ လကၡဏာမ်ားကို ႏို႔ႏွင့္ နုိ႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို စားျပီး နာရီပိုင္းအတြင္းတြင္ ေတြ႕ရတတ္သည္။ စားလိုက္ေသာ lactuose ပမာဏကို မူတည္၍ ေရာဂါလကၡဏာအျပင္းအေပ်ာ့ ကြာတတ္သည္။ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ ႏို႕ထြက္ပစၥည္းမ်ားစြာစားမွ ျဖစ္တတ္ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕တြင္ အနည္းငယ္မွ်စားသည္ႏွင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

ႏို႔ႏွင့္ ဓာတ္မတည့္ျခင္းမွာ ႏို႔တြင္ပါဝင္ေသာ lactose ကို ေခ်ဖ်က္ေပးေသာ အစာေခ်အင္ဇိုင္း lactase နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အစာေခ် အင္ဇိုင္း lactase နည္းပါးရျခင္းမွာ

- မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္း 

- ကေလးငယ္မ်ား ႏို႔ျဖတ္ခ်ိန္ အသက္ (၂)ႏွစ္အရြယ္ခန္႔တြင္ ျဖစ္တတ္ျပီး လကၡဏာမ်ားမွာမူ အသက္ၾကီးလာမွသာ သိသာလာတတ္သည္။

- အူသိမ္ပိုင္းတြင္ အင္ဇိုင္းထုတ္လုပ္မႈနည္းပါးလာျခင္း

-အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ အူသိမ္ပိုုင္း ျဖတ္ထားရျခင္း၊ ဂလူတန္ (glutan) အသားဓာတ္ကို အူမွ လက္မခံႏိုင္ျခင္း၊ Crohn’s ေရာဂါ၊ အူမၾကီးတြင္ ေရာင္ရမ္း အနာျဖစ္ျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါကုေဆးမ်ား သြင္းေနရျခင္း၊
ပိုးသတ္ေဆးမ်ားၾကာရွည္သံုးစြဲျခင္း

- အသက္အရြယ္ၾကီးလာျခင္းႏွင့္

- ကေလးမ်ားတြင္ လမေစ့ေမြးဖြားျခင္း (ကိုယ္ဝန္ ၃၇ပတ္ မျပည့္မီ) တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား

ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားတြင္ ကယ္လ္ဆီယမ္၊ ပရိုတင္းႏွင့္ ဗီတာမင္ A,B12,D စေသာ အာဟာရဓာတ္ မ်ားစြာပါဝင္သည္။ ႏို႔တြင္ပါဝင္ေသာ Lactulose သည္ အရိုးမ်ားခိုင္မာေစရန္လိုအပ္ေသာ သတၳဳဓာတ္မ်ားကို ခႏၶာကိုယ္မွ စုပ္ယူရာတြင္ အကူအညီေပးသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိ႔ႏွင့္ဓာတ္မတည့္ေသာသူမ်ားတြင္ ထိုဗီတာမင္ႏွင့္ သတၳဳဓာတ္မ်ားကို မစုပ္ယူႏိုင္သျဖင့္

- က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊ ပိန္လာျခင္း
- အရိုးပါးျခင္း၊ အရိုးက်ိဳးလြယ္ျခင္း
- အာဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းေၾကာင့္ အနာက်က္ေႏွးျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္းႏွင့္
- စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း တို႔ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ဆရာဝန္ႏွင့္ သြားေရာက္ျပသသင့္ေသာ အခ်က္မ်ား

ႏုိ႔တြင္ပါဝင္ေသာ lactose ႏွင့္ဓာတ္မတည့္ေသာ ေရာဂါသည္ အျခား အူႏွင့္ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းေရာဂါမ်ားႏွင့္ လကၡဏာမ်ား ဆင္တူသျဖင့္ ဆရာဝန္၏ စစ္ေဆးမႈကို ေသခ်ာစြာခံယူၿပီးမွ ေရာဂါအမည္ကို သတ္မွတ္သင့္သည္။

ေရာဂါ ရွာေဖြျခင္း

ႏို႔တြင္ပါဝင္ေသာ Lactose နွင့္ ဓာတ္မတည့္ေသာ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေပၚပါက ဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္၍ လိုအပ္ေသာ စစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုပ္ရမည္။ ဆရာဝန္ႏွင့္ မတိုင္ပင္မီ မိမိတေန႔တာအတြင္း စားေသာ အစာမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ၾကံဳရေသာ လကၡဏာမ်ားကို ေသခ်ာစြာ မွတ္သားထားရမည္။ မိမိႏွင့္ မတည့္ဟုထင္ေသာ အစာမ်ားကို ဆရာဝန္အားေျပာျပရမည္။

ေရာဂါရွာေဖြရာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ ေရာဂါလကၡဏာကို ၾကည့္ရန္လိုအပ္ျပီး
- Lactose မစားမီႏွင့္ စားျပီးခ်ိန္တြင္ ထြက္ေသာ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ ပမာဏကို ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း
- Lactose ေသာက္ျပီးခ်ိန္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို တိုင္းတာျခင္း
- ႏို႔ေသာက္ျပီးခ်ိန္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို တိုင္းတာျခင္း
- အူသိမ္အူပိုင္းကို မွန္ေျပာင္းမွတဆင့္ အသားစယူ စစ္ေဆးျခင္း တို႔ကိုလည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

ကုသျခင္း

ႏို႔တြင္ပါဝင္ေသာ Lactose ႏွင့္ ဓာတ္မတည့္သည့္ ေရာဂါကိုု လံုးဝေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသ၍မရေသာ္လည္း လကၡဏာမ်ား ဆိုးရြားစြာမျဖစ္ေပၚေစရန္ အစာ စားေသာက္ပံုကို သတိထားေျပာင္းလဲရမည္။ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ အစာအိမ္ေရာင္ေနစဥ္ အတြင္းသာ ဓာတ္မတည့္ေသာ လကၡဏာမ်ား ျပတတ္ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕တြင္ နာတာရွည္ေရာဂါ တစ္ခုအျဖစ္ ရွိေနတတ္သည္။

- Lactose ပါေသာ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ခရင္မ္၊ ေပါင္မုန္႔၊ ေခ်ာကလက္၊ ကိတ္၊ အခ်ိဳ႕ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားနွင့္ ဝက္ေပါင္ေျခာက္စေသာ အစာမ်ားကို သတိထားေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။

- ပဲႏို႔၊ အုန္းႏို႔၊ အခ်ိဳ႕ ဒိန္ခ်ဥ္မ်ားႏွင့္ အသီးအရြက္မ်ားကို အစားထိုး စားသံုးရမည္။
- ကိုယ္ႏွင့္ တည့္ေသာ အစာမ်ားကို သိႏိုင္ရန္ ယခင္မစားဖူးေသာ အစာမ်ားကို နည္းနည္းခ်င္းစီ စမ္းစားသင့္သည္။

- အစာေရွာင္ျခင္းေၾကာင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း မျဖစ္ေစရန္ မိမိႏွင့္တည့္ေသာ အစာမ်ားကို အာဟာရစံုလင္ေအာင္ စားရန္ အထူးသတိထားရမည္။

- Lactose ဓာတ္မတည့္ေသာ ေရာဂါရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ ဗီတာမင္ႏွင့္ သတၳဳဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အရိုးမ်ားက်ိဳးလြယ္၊ ပါးလြယ္သျဖင့္ အရိုးသိပ္သည္းဆ စစ္ေဆးျခင္း( bone mineral density) ကို ပံုမွန္ျပဳလုပ္သင့္သည္။

- ႏို႔မွရေသာ ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္အစား ပဲႏို႔၊ တို႔ဖူး၊ အခြံမာသီးမ်ားႏွင့္ အရုိးပါ ဝါးစားႏို္င္ေသာ ငါးေလးမ်ားကို အစားထိုးစားေသာက္ရမည္။

- ကယ္လ္ဆီယမ္ႏွင့္ ဗီတာမင္ D ပါဝင္ေသာ အားေဆးမ်ားကို လံုေလာက္ရံုမွ် ျဖည့္စြက္ေသာက္သံုးႏိုင္သည္။

- Lactase အင္ဇိုင္း ျပန္လည္အစားထိုးေသာ ေဆးမ်ားကို ႏို႔ႏွင့္ ေရာ၍ျဖစ္ေစ၊ အစာမစားေသာက္မီတြင္ျဖစ္ေစ သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကိုေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္သည္။

- ကေလးငယ္မ်ားတြင္မူ lactose မပါဝင္ေသာ ႏို႔မႈန္႔မ်ားကို တုိက္ေကၽြးႏိုင္သည္။

- ႏို႔စို႔ကေလးမ်ားတြင္ မိခင္ႏို႔ရည္တြင္ပါေသာ ေရာဂါကာကြယ္ေစေသာ ဓာတ္မ်ားရ ရွိေစႏိုင္ရန္ ႏို႔မႈန္႔တိုက္ျခင္းထက္ မိခင္ႏို႔ႏွင့္အတူ lactase အင္ဇိုင္းကို တိုက္ေကၽြးသင့္သည္။

- Lactose ဓာတ္ႏွင့္မတည့္ေသာ မိခင္မ်ားအေနျဖင့္ မိမိရင္ေသြးအား ႏုိ႔တိုက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္မလိုအပ္ပါ။

Credit : Healthcare.com.mm

ေအာင္ျမင့္ျမတ္(Myanmar Youths)