ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးသို႔ ထပ္မံေရာက္လာသည့္ လူနာႏွစ္ဦးေသဆံုး ေသဆံုးၿပီး ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးမွ ရာသီတုပ္ေကြး ကူးစက္ခံထားရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ

ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ ေဆးကုသမႈခံယူေနစဥ္ ေသဆံုးခဲ့သူ ႏွစ္ဦးကို ရာသီတုပ္ေကြးလကၡဏာ သံသယရွိသျဖင့္ စစ္ေဆးရာမွ A(H1 N1) Positive ျဖစ္ေနေၾကာင္း သတင္း ရရွိသည္။






၎တို႔ႏွစ္ဦးသည္ မူလကရာသီ တုပ္ေကြးေရာဂါျဖင့္ ကုသမႈခံေနသူ သံုးဦးထဲမွမဟုတ္ဘဲ ထပ္မံေရာက္ရွိ လာသူမ်ားျဖစ္သည္။





ပဲခူးတုိင္းမွ အမ်ိဳးသားတစ္ ဦးႏွင့္ အျခားေဒသမွ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးတို႔ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးသို႔ အျခား ေရာဂါအခံျဖင့္ ေဆးကုသမႈခံယူ ရန္ ေရာက္ရွိလာၿပီး ဇူလုိင္ ၂၄ ရက္တြင္ ေသဆံုးသျဖင့္ စစ္ေဆး ရာ ဇူလုိင္ ၂၅ ရက္တြင္ (H1N1) ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါဟု အေျဖ ထြက္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံုႀကီးမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦး က ေျပာသည္။





ေသဆံုးသူႏွစ္ဦး သည္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။





ေသဆံုးသူမ်ားသည္ အျခား ေရာဂါကုသမႈခံယူရန္ ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးၿပီးမွသာ H1N1 ေရာဂါကုိ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခဲ့ သည္။





ယင္းေသဆံုးသူမ်ားႏွင့္ပတ္ သက္၍ ေဆး႐ံုအုပ္ႀကီးထံသို႔ ဇူလုိင္ ၂၅ ရက္ ညေန ၅ နာရီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာ ဖုန္းလက္ ခံေျဖဆုိျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ေနျပည္ ေတာ္ရွိ က်န္းမာေရးႏွင့္ အား ကစားဝန္ႀကီးဌာနသို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ဖုန္းေခၚဆိုေသာ္လည္း အဆက္ အသြယ္မရခဲ့ေပ။





လက္ရွိတြင္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံု ႀကီးႏွင့္ ရန္ကုန္အေထြေထြေရာဂါ ကု ေဆး႐ံုသစ္ႀကီး၌ ရာသီတုပ္ ေကြးေရာဂါ (H1N1) ျဖင့္ လူနာ သံုးဦး ေဆးကုသမႈခံယူေနဆဲျဖစ္ သည္။ ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ သည္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတုိင္းအတာ ျဖင့္ ျဖစ္ပြားသူ ၁၃ ဦးရွိၿပီး ေသ ဆံုးသူ တစ္ဦးရွိခဲ့ေၾကာင္း က်န္း မာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန က ဇူလုိင္ ၂၄ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ ထားသည္။





ေရာဂါျဖစ္ပြားသည့္ ေဒသ မ်ားသည္ ရန္ကုန္တုိင္းတြင္ ႏွစ္ဦး၊ဧရာဝတီတိုင္းတြင္ တစ္ဦးႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ မတူပီၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၁၀ ဦး ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး တစ္ဦးေသဆံုးခဲ့သည္။




Ref : 7daydaily

Read More

ရာသီတုပ္ေကြး(H1N1)ကူးစက္လူနာဦးေရထပ္တိုးလာနိုင္

ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ (H1N1)ကူးစက္လူနာဦးေရ တိုး လာႏိုင္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား စာရင္းတြင္ ရန္ကုန္၊ ဧရာဝတီ ႏွင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ပါ ထပ္တိုးပါဝင္ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေနျပည္ေတာ္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန ဒုတိယ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသန္းထြန္းေအာင္က ေျပာသည္။ လက္ရွိတြင္ ဇူလိုင္ ၂၄ ရက္ အထိ ေရာဂါျဖစ္ပြားသူ ၁၃ ဦး၊ ေသဆံုးသူ တစ္ဦးရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီး ဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည္။

ကူးစက္လူနာအေျခအေန ထပ္တိုးလာဖြယ္ရွိသျဖင့္ ေရာ ဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အနည္းဆံုးတစ္လခန္႔ လုပ္ကိုင္ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ သန္းထြန္းေအာင္က ဆိုသည္။

‘‘လက္ရွိ ရာသီတုပ္ေကြး ေရာဂါ (H1N1)က ျပင္းထန္တဲ့ပိုး ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ရမယ္။ လူေနထူထပ္တဲ့ၿမိဳ႕ ေတြကို အဓိကေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားတဲ့ ရန္ကုန္ႏွင့္ဧရာ ဝတီအျပင္ လူေနထူထပ္တဲ့ မႏၲ ေလးကိုပါ ဦးစားေပးေစာင့္ၾကည့္ ရမယ္။ တစ္လေလာက္ေစာင့္ ၾကည့္ၿပီးမွ ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္၊ မႏုိင္ ေၾကညာမယ္’’ဟု ၎က ေျပာသည္။လက္ရွိျဖစ္ပြားသည့္ တုပ္ ေကြးေရာဂါပိုးသည္ ၂၀၀၉ က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ တုပ္ေကြးပိုးျဖစ္ၿပီး ျပင္း ထန္သျဖင့္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးေစာင့္ ၾကည့္ရဦးမည့္ အေျခအေနျဖစ္ ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။

‘‘လက္ရွိ လူနာက ထပ္တိုး ဖို႔ရွိေနတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေရာဂါပ်ဳိး တဲ့ရက္ထဲ ေရာက္ေနေတာ့ ရွိႏိုင္ တယ္။ သူ႔ရဲ႕ေရာဂါပ်ဳိးခ်ိန္က တစ္ရက္ကေန ၁၀ ရက္အထိရွိ တယ္။ ေန႔စဥ္ လူနာစာရင္းေတြ ယူရဦးမယ္။ WHO ၫႊန္ၾကားခ်က္ နဲ႔ အႀကီးအက်ယ္လုပ္ရမယ္။ အေျခအေနက ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သေလာက္ ႀကိဳးစားလုပ္ရမယ္’’ဟု ေဒါက္တာသန္းထြန္းေအာင္က ေျပာသည္။

ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္း ေရာ ဂါျဖစ္ပြားသူသံုးဦးအနက္ ႏွစ္ဦး သည္ စိုးရိမ္ရသည့္အေျခအေန ျဖင့္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး တြင္ ေဆးကုသမႈခံယူေနဆဲျဖစ္ ၿပီး ယေန႔ (ဇူလိုင္ ၂၅ ရက္)အထိ စိုးရိမ္ရသည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ လက္ေျပာသည္။ က်န္တစ္ဦးသည္ ရန္ကုန္အေထြေထြေရာဂါကုေဆး႐ံုႀကီး၌ ကုသမႈခံယူေနၿပီး အေျခအေနေကာင္းမြန္ေၾကာင္း သိရသည္။

‘‘လက္ရွိ ေဆး႐ံုတက္ေနတဲ့ လူနာႏွစ္ဦးက အခုအခ်ိန္ထိ အသက္ရွင္လ်က္ရွိတုန္းပဲ’’ ဟုရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးမွ ေဆး႐ံုအုပ္ႀကီး ေဒါက္တာေအးကိုကိုက ေျပာသည္။

ရာသီတုပ္ေကြး ေရာဂါ (Seasonal Influenza A(H1N1) 2009) သည္ ၂၀၀၁ ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ စတင္ဝင္ေရာက္ခဲ့ ၿပီးေနာက္ ၂၀၀၉ တြင္ ယင္း ေရာဂါျဖစ္ပြားသူ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာျဖင့္ ၁၇၆ ဦးရွိခဲ့ၿပီး ၂၀၁၆ ၌ ကိုးဦးရွိခဲ့ေၾကာင္း က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီး ဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည္။

Ref : Inmya

Read More

ဂရင္ဂ်ီနာအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ဂရင္ဂ်ီနာ အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ဂရင္ဂ်ီနာသည္ အတြင္းဘက္ အစာေဟာင္းအိမ္ သို့မဟုတ္ စအိုလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အျပင္ဘက္ စအုိေဘးပတ္လည္ရွိ အေရျပားကုိ ဆက္ထားေသာ ပံုမမွန္ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ အဆိုပါလမ္းေၾကာင္းသည္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္လည္းဆက္သြားတတ္သည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

၁။စအိုဝယားယံျခင္း။
၂။စအိုမွ အျဖဴေရာင္အရည္မ်ားဆင္းျခင္း၊ ရံဖန္ရံခါ ေသြးပါျခင္း၊ အနံ့နံေသာအရည္မ်ားဆင္းျခင္း၊ ဝမ္းသြားလွ်င္ေသြးပါျခင္း။
၃။ထိုင္သည့္အခါ ၊ေခ်ာင္းဆိုးသည့္ အခါ ႏွင့္ဝမ္းသြားသည့္ အခါမ်ားတြင္ စအိုဝ နာက်င္တတ္ျခင္း။
၄။စအိုျပည္တည္နာမ်ားႏွင့္တြဲ၍ ျဖစ္ပါက စအုိုနီရဲျခင္း၊ နာက်င္ျခင္းႏွင့္ အဖ်ားတက္ျခင္း
၅။ဝမ္းမထိန္းႏိုင္ျခင္းတို့ႏွင့္ပါတြဲ၍ ျဖစ္ႏိုင္သည္။
၆။ဂရင္ဂ်ီနာ၏ အျပင္ဘက္အေပါက္ကို စအိုဝေဘးတြင္ ေတြ့ရႏိုင္ပါသည္။

ျဖစ္ပြားသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

ဂရင္ဂ်ီနာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားသည္ စအိုျပည္တည္နာႏွင့္တြဲ၍ ျဖစ္တတ္သည္။
စအိုျပည္တည္နာ ျဖစ္သူ ၄ေယာက္တြင္ ၁ေယာက္ခန့္သည္ ဂရင္ဂ်ီနာျဖစ္တတ္သည္။
ဂရင္ဂ်ီနာသည္ အူလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းေသာေရာဂါမ်ား၊ အူတီဘီ ၊
အူလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာမ်ား၊လိင္ဆက္ဆံျခင္းမွတစ္ဆင့္ကူးဆက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား ႏွင့္ စအိုလမ္းေၾကာင္း ပုိုးဝင္ျခင္းမ်ားႏွင့္လည္းတြဲတတ္ပါသည္။

ကုသမႈ

ဂရင္ဂ်ီနာမ်ားသည္ ခြဲစိတ္ကုသ၍သာ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းႏိုင္သည္။ ဂရင္ဂ်ီနာလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုလံုးကို ျဖတ္ေတာက္ဖယ္ရွားျခင္း၊ ဂရင္ဂ်ီနာလမ္းေၾကာင္းကို seton ဟုေခၚေသာ ၾကိဳးစထည့္ျပီးကုသျခင္း၊
စအိုက်ံဳ႕ၾကြက္သားမ်ားထိျပီး ဝမ္းမလံုျခင္းမ်ားပါျဖစ္လွ်င္ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုလံုးကို
ျဖတ္ေတာက္ဖယ္ရွားမည့္နည္းလမ္းအစား အစာေဟာင္းအိမ္မွ အသားစယူ၍ အတြင္းဘက္လမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္ဆုိ့ျခင္းနည္းလမ္းျဖင့္ကုသျခင္းကို စဥ္းစားမည္ျဖစ္သည္။

အမွ်င္ဓာတ္မ်ားပါဝင္သည့္ ေကာ္တစ္မ်ိဳးကို ဂရင္ဂ်ီနာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္သို့
ထိုးသြင္း ကုသျခင္းသည္ ခြဲစိတ္ျခင္းမဟုတ္သည့္ တစ္မ်ိဳးတည္းေသာ ကုသနည္းျဖစ္သည္။
သို့ေသာ္ အဆိုပါ နည္းလမ္းသည္လည္း ေမ့ေဆးေပး၍ ကုသရန္လိုပါသည္။

Credit: Dr Moon (7887 Healthcare call center)
Ref: NHS choices
Healthcare.com.mm သင့္က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ေပး

Read More

စကၤာပူက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္

ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္လုပ္ေနရင္း ရင္ဘတ္ေအာင့္လာလို႔ အနားမွာ ရွိတဲ့ေဆး႐ုံကို သြားပါတယ္။ သူတို႔ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ကိုင္ေပးပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ႏိုးလာေတာ့ ကုန္က်စရိတ္ေတာင္းတဲ့ စာ႐ြက္ေရာက္လာတယ္။ ေဆး႐ုံတက္တာေတာင္ မဟုတ္ေသးဘူး။ စစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာပါပဲ။ စုစုေပါင္း ဆယ္နာရီ ေလာက္ၾကာပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ကုန္က်စရိတ္က ျမန္မာေငြဆယ္သိန္းေလာက္ရွိပါတယ္။

ဆိုလိုခ်င္တာက သူတို႔က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္က ေကာင္းတယ္။ ျမန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုန္က်စရိတ္လည္း အရမ္းႀကီးတယ္။ ေဆးကုသစရိတ္က အရမ္းျမင့္တဲ့အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနသူ ေတြအေနနဲ႔ အာမခံယူထားဖို႔လိုပါတယ္။ အကယ္၍ အာမခံယူမထားလို႔ရွိရင္ ရွာထားသမၽွပိုက္ဆံ ခဏေလးနဲ႔ ကုန္သြားႏိုင္ပါတယ္။

က်န္းမာေရးျပႆနာေတြက အရမ္း႐ႈပ္ေထြးတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ေဆးလိပ္မေသာက္တဲ့ သူေတြမွာလည္း ျဖစ္တာပဲ။ အဲဒီေတာ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ရွင္းတဲ့အခါ ဘက္ေပါင္းစုံကေန ရွင္းရတယ္။ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြက ႐ႈပ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒါကိုကိုင္တြယ္တဲ့ က်န္းမာေရးစနစ္ကလည္း အေတာ့္ကို ႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။

ေဆး႐ုံႀကီးေတြက အရမ္းေကာင္းေနေပမယ့္ ေဈးက မတရားႀကီးေနလို႔ လူေတြ အနားမကပ္ႏိုင္ရင္ လည္း ဒီက်န္းမာေရးစနစ္ကို ေကာင္းပါတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ ဥပမာ – ဂ်ပန္ဆိုပါေတာ့၊ ဂ်ပန္က က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ အရမ္းေကာင္းပါတယ္ ဆိုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေကာ္ပီကူးခ်လို႔မရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဂ်ပန္က လူေနမႈစနစ္၊ ရာသီဥတု အေျခအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္က ရာသီဥတု၊ လူေနမႈစနစ္တို႔ တူမွမတူပဲကိုး။

အဲဒါေၾကာင့္ လိေမၼာ္သီးနဲ႔ ပန္းသီး ဘယ္ဟာပိုေကာင္းသလဲလို႔ ႏႈိင္းယွဥ္သလို ႏႈိင္းယွဥ္လို႔မရဘူး။ ကာလံေဒသံေပၚမူတည္ၿပီး သူ႕ေဒသအေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီရဲ႕လားလို႔ ျပန္ဆန္းစစ္ရမယ္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔က အေမရိကမွာ Obama Care ကိုျပင္ဖို႔ အဆိုေတြ တင္သြင္း ၾကတယ္။ အဲဒီမွာ New York Time က ေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးတယ္။ က်န္းမာေရးက႑မွာ အေမရိကကို စင္ကာပူလိုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးပါတဲ့။ စင္ကာပူဟာ ႏိုင္ငံေသးေသးေလးျဖစ္ေပမယ့္ အေမရိကက သူတို႔က်န္းမာေရးစနစ္ ေကာင္းလား မေကာင္းလား ၾကည့္တဲ့အခါ စင္ကာပူကို လွမ္းၾကည့္ရတယ္။ ဂ်ပန္ကလည္း ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စင္ကာပူကို လာေလ့လာ သင္ယူမႈေတြ လုပ္ရတယ္။

တစ္နည္းအားျဖင့္ စင္ကာပူဟာ က်န္းမာေရးမွာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ Benchmark ျဖစ္လာတယ္ေပါ့။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ စင္ကာပူဟာ က်န္းမာေရးစနစ္မွာ အျခားႏိုင္ငံေတြက စံထားရတဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာတယ္။ စင္ကာပူအစိုးရက သူ႕ႏိုင္ငံသားေတြကို က်န္းမာေရး ကုန္က်စရိတ္ေတြေပးႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးထားတယ္။ ေနာက္ အာမခံ စနစ္ေတြ ထားေပးတယ္။ ဥပေဒအရ ေဆးစစ္တာထက္ ေဆး႐ုံ တက္တာက ပိုသက္သာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာမခံကုမၸဏီေတြကလည္း ေဆးစစ္တာထက္ ေဆး႐ုံ တက္တာကို ပိုအားေပးတယ္။

ေဆး႐ုံႀကီးေတြ ဟီးထေနေအာင္၊ အရမ္းေကာင္းေအာင္ ေဆာက္ထားေပးမယ့္ အစိုးရအေနနဲ႔က ကုန္က်စရိတ္ရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ေပးရတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီေဆး႐ုံႀကီးေတြရဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈကို စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သုံးႏိုင္တယ္။ သုံးႏိုင္ေအာင္လို႔ လုပ္ေပးထားတယ္။

စကင္ဒီေနဗီးယားတိုင္းျပည္ေတြမွာဆိုရင္ က်န္းမာေရးစရိတ္ကို GDP ရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသုံးတယ္။ အေမရိကမွာဆို GDP ရဲ႕ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္းကို သုံးရတယ္။ အဲဒါေတာင္မွ အစိုးရအေနနဲ႔ ျပည္သူအတြက္ အက်ိဳးရွိတဲ့၊ ရလဒ္ေကာင္းထြက္တဲ့ က်န္းမာေရးစနစ္ကို မရဘူး။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ ေကာင္းတယ္ဆိုတာ ဟုတ္သလားလို႔ ၾကည့္လိုက္ရင္ စင္ကာပူဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ထိပ္ဆုံးမွာ ရွိေနတယ္။ WHO ရဲ႕ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ အစီရင္ခံစာမွာ စင္ကာပူဟာ နံပါတ္ (၆) ေနရာမွာရွိပါတယ္။ ၂၀၁၆ ရဲ႕ Bloomberg ရဲ႕ ကမၻာ့ အေကာင္းဆုံးက်န္းမာေရးစနစ္မွာ စင္ကာပူက နံပါတ္ (၂) ရွိတယ္။

ျမန္မာျပည္က ဘာဆိုးသလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ အခ်က္အလက္ေတြ တိတိက်က်မရွိဘူး။ ဘာအခ်က္အလက္မွမရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ဘယ္ေရာက္လို႔ေရာက္ေနမွန္းမသိ။ ဘယ္အဆင့္ေရာက္ေအာင္လုပ္မယ္လို႔ ရည္မွန္းလို႔လည္းမရ။

သူတို႔လုပ္တဲ့အခါ စည္းေတြစနစ္ေတြက ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္။ အစိုးရနဲ႔ လူထုတိုက္႐ိုက္ ထိေတြ႕ေနရင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို အြန္လိုင္းစနစ္နဲ႔ လုပ္လို႔ရမယ့္ Smart Nation ထူေထာင္ဖို႔ လုပ္ရမယ္။ စနစ္ေကာင္းတဲ့ အခါ လုပ္ရ လြယ္တယ္။ ျမန္တယ္။ ေတာ္ေတာ္အက်ိဳးရွိတယ္။

ေနာက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ။ ဒီမွာ သူငယ္ခ်င္းတို႔၊ အသိတို႔ရယ္လို႔ မရွိဘူး။ မွားတယ္ဆို ဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ အေရးယူတယ္။ ေနာက္ၿပီး တာဝန္ခံမႈ။ ဥပမာ – ေဆး႐ုံတစ္ခုမွာ ကူးစက္ေရာဂါ ရွိလာၿပီဆို အဲဒီ ေဆး႐ုံအုပ္၊ ဆရာဝန္၊ ေဆး႐ုံကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ စသျဖင့္ ႏုတ္ထြက္ေပးရတယ္။ နားလည္မႈတို႔ဘာတို႔ မရွိဘူး။ အဲဒါေလး ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္။

အစိုးရက သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ ဘတ္ဂ်က္အတိုင္းပဲ ေဆး႐ုံကို ေပးတယ္။ က်န္တာကို ေဆး႐ုံက သူ႕ဘ႑ာေငြ သူ႕ဘာသာသူရွာ၊ သူ႕ဘာသာ စီမံခန္႔ခြဲရတယ္။ ဆိုေတာ့ စင္ကာပူအစိုးရမွာ ပိုက္ဆံ ေတြ အမ်ားႀကီးပိုတယ္။ ပိုတဲ့ပိုက္ဆံေတြကို ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္တယ္။

ေဆး႐ုံႀကီးတစ္ခုေဆာက္ၿပီးသြားၿပီဆိုေပမယ့္ သူတို႔က ရပ္မေနဘူး။ How can we do better? ဘယ္လို ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္မလဲ။ စရိတ္စကေတြ ေလၽွာ႔ခ်လို႔ရမလား။ ဒီေဆး႐ုံမွာ ႏွလုံးေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အထူးကုမရွိဘူး။ ဒါဆို ႏွလုံးေရာဂါအထူးကုဌာနတစ္ခု ထပ္ဖြင့္မလား။ ဆိုေတာ့ သူတို႔ က သူတို႔စနစ္ကို အၿမဲျပန္လည္ဆန္းစစ္ေနၿပီး အၿမဲတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္။

သူတို႔က ရပ္မေနဘူး။ အစိုးရအဖြဲ႕တစ္ခုလုံးကို Learning Organization အျဖစ္ အၿမဲ ႀကိဳးစားေန တယ္။ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြ အၿမဲထက္ျမက္ေနေစဖို႔ တစ္ႏွစ္ကို နာရီတစ္ခုသတ္မွတ္ၿပီး အစိုးရက ပိုက္ဆံေပးၿပီး သူတို႔ကို သင္တန္းေတြတက္ခိုင္းတယ္။ ဥပမာ – တစ္ႏွစ္ကို နာရီ ၆၀ သင္တန္းခ်ိန္ ေပးထားတယ္ဆိုပါစို႔။ အဲဒီအထဲက နာရီ ၂၀ ကို ကိုယ့္လုပ္ငန္းနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့သင္တန္းတက္။ အျခား နာရီ ၄၀ ကို ႀကိဳက္တဲ့သင္တန္းတက္။

ကၽြန္ေတာ့္ကို စင္ကာပူႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးစနစ္အေၾကာင္း အတိုခ်ဳံ႕ေျပာပါဆိုရင္လည္း သူတို႔စနစ္က နည္းနည္းနဲ႔ က်ဲက်ဲဝိုင္းႏိုင္တဲ့ စနစ္ပဲ။ စင္ကာပူက်န္းမာေရးစနစ္အေၾကာင္း အက်ယ္တဝင့္ စိတ္ဝင္ စားတယ္ဆိုရင္ Carry for All People ဆိုတဲ့စာအုပ္ Online မွာ download လုပ္လို႔ရပါတယ္။ Policy အေၾကာင္းသိခ်င္ရင္ေတာ့ Affordable Health Care ဆိုတဲ့စာအုပ္ကို Download လုပ္ ဖတ္ႏိုင္ ပါတယ္။ လက္ရွိစင္ကာပူအစိုးရက်င့္သုံးေနတဲ့ စနစ္ေတြ အဲဒီအထဲမွာပါတယ္။

စင္ကာပူက်န္းမာေရးစနစ္ရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အဦေတြကိုေျပာရင္ အဓိကသုံးမ်ိဳးရွိတယ္။ အစိုးရ ရယ္၊ ပုဂၢလိကရယ္၊ လူမႈေရးအဖြဲ႕ အစည္းရယ္။ ဒီသုံးခုဟာ ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်ိတ္ဆက္မိမိနဲ႔ ေဆာင္႐ြက္ေနတယ္။ သူတို႔ ဘယ္လိုေဆာင္႐ြက္ေနသလဲဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္ Story ေလးတစ္ခုနဲ႔ ေျပာျပပါမယ္။ နာမည္က အသားကင္တုတ္ေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းရဲ႕ ရာဇဝင္တဲ့။

၂၀၁၄ မွာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ MRT (ရထား) ေအာက္က လမ္းတစ္ခုမွာသြားေနရင္း အသားကင္တုတ္ေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းေတြ႕တယ္။ သူလမ္းေလၽွာက္တာ ႏွစ္ရက္ရွိၿပီ။ တုတ္ေခ်ာင္းက ရွိေနတုန္းပဲ။ ဒီေတာ့ ေနာက္တစ္ပတ္ အမတ္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ရတဲ့စည္းေဝးပြဲမွာ သူကေျပာတယ္။ ကၽြန္မ ဒီလမ္းကိုေလၽွာက္တာ ႏွစ္ရက္ရွိၿပီ။ ဒီအသားကင္ တုတ္ေခ်ာင္းကို ဘယ္သူမွ လာမသိမ္းဘူး။ ရွင္တို႔ေတြ အလုပ္မလုပ္ ၾကဘူးလား ေမးတယ္။

ဒီေတာ့ အမတ္က NEA (National Environment Agency) ကို ခ်က္ခ်င္းဖုန္းဆက္တယ္။ ဒီလမ္းမွာ ဒီတုတ္ေခ်ာင္း ဘာလို႔ ရွိေနရသလဲ။ ဒီေတာ့ NEA က ျပန္ေျဖတယ္။ ဟာ ဒါ ငါတို႔ အပိုင္မဟုတ္ဘူး။ ငါတို႔နဲ႔ဆိုင္တာက ျမက္ခင္းကေန လမ္းနယ္စပ္အထိပဲ။ ဆိုေတာ့ ရထားလမ္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ LTA (Land Transport Authority) ကိုလွမ္းဆက္ျပန္တယ္။ LTA ကလည္း ငါတို႔နဲ႔ ဆိုင္တာက ကြန္ကရစ္၊ ကတၱရာခင္းထားတဲ့လမ္းပဲ။ အျခား လူသြားလမ္းေတြ ငါတို႔နဲ႔မဆိုင္ဘူး။ ျဖစ္ျပန္ေရာ။

ေနာက္ဆုံးကေတာ့ Park Connector ကို ေရာက္သြားတယ္။ ျဖစ္ပုံက Park Connector က အဲဒီေနရာေတြကို သုံးရက္တစ္ခါ အမႈိက္ရွင္းတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေလၽွာက္တာက ပထမ ႏွစ္ရက္ျဖစ္ေနတယ္။ အမႈိက္က တတိယေန႔မွ ရွင္းမွာ။

NEA တို႔ LTA တို႔ကလည္း သူတို႔ကိုယ္တိုင္ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ အျပင္ကန္ထ႐ိုက္တာကို ပိုက္ဆံေပးခိုင္းတာ။ ဆိုေတာ့ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တဲ့အခ်ိန္ေတြ မတူၾကဘူး။ ေနာက္ဆုံး ဘယ္အဆင့္ထိ ေရာက္သြားလဲဆိုေတာ့ စင္ကာပူဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေန႔မိန္႔ခြန္းထဲ ထည့္ေျပာရတဲ့ထိ ျဖစ္သြား တယ္။

၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ စင္ကာပူက No round door policy ကို က်င့္သုံးတယ္။ No round door policy ဆိုတာက စင္ကာပူႏိုင္ငံရဲ႕ ဘယ္အစိုးရဌာနကိုပဲ ေမးခြန္းေမးလိုက္ေမးလိုက္၊ အဲဒီအစိုးရဌာနက ဒါ ငါတို႔နဲ႔မဆိုင္ပါဘူးလို႔ ျပန္ေျပာလို႔မရဘူး။ သူတို႔ဟာ သူတို႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဌာနကို ဆက္သြယ္ၿပီး ေျဖရွင္းေပးရတယ္။ အဲဒါ No round door policy .

အခု အဲဒီ No round door policy ကိုက်င့္သုံးတာ ဆယ္ႏွစ္ ရွိၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ခုထိ အစိုးရဌာနေတြက လက္ေရွာင္ေနတာေတြ ရွိေနေသး တယ္။ အခ်င္းခ်င္းလက္တြဲလုပ္ေဆာင္ၾကပါဆိုၿပီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က မိန္႔ခြန္းထဲ ထည့္ေျပာသြားတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ လက္တြဲလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကမၻာေပၚမွာလည္း အလုံးစုံ က်န္းမာေရးဆို လုပ္ရတယ္။ ဒီအခါ လူေတြ တင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ဖို႔လုပ္ေနလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ကူးစက္ေရာဂါ ေတြရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက တိရစၧာန္ေတြဆီက ရလာတာ။ (ဥပမာ – ၾကက္ငွက္ တုပ္ေကြး၊ SARS, ေခြး႐ူးျပန္ စသည္။)

ဆိုေတာ့ စင္ကာပူက One Health ကို ၂၀၁၂ မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္တယ္။ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ လုပ္ေပးတယ္။ NEA က ပတ္ဝန္းက်င္ Environmental Health ကိုလုပ္တယ္။ AVA က စိုက္ပ်ိဳး၊ ေမြးျမဴေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြလုပ္တယ္။ သူတို႔က စင္ကာပူကိုသြင္းလာတဲ့ အစားအေသာက္ေတြမွာ အဆိပ္အေတာက္။ ေရာဂါ ကင္း မကင္း စစ္တယ္။ ေဈးေတြ သြားၿပီး ေဈးမွာေရာင္းေနတဲ့ငါးေတြ လတ္ မလတ္ စစ္တယ္။

အားလုံး ဌာနအလိုက္စစ္ေဆးၿပီးတဲ့အခါ One Health အေနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကတယ္။ ဥပမာ – ေအာင္ေျမသာဇံၿမိဳ႕နယ္မွာ လူ ၅၀ ေလာက္ေဆး႐ုံတက္ရတယ္။ အထက္လွန္ေအာက္ေလၽွာ ျဖစ္တယ္။ ေမးၾကည့္လိုက္ေတာ့ သူတို႔ေတြဟာ ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကေန နန္းႀကီးသုပ္ စားခဲ့မိတယ္။

စင္ကာပူလိုလုပ္မယ္ဆိုရင္ ေဆး႐ုံေတြက လူနာေတြကို က်န္းမာလာေအာင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တယ္။ NEA က စားေသာက္ဆိုင္ေတြကို လိုက္စစ္တယ္။ စင္ကာပူမွာ ပိုက္ဆံနဲ႔ေရာင္းတဲ့ အစားအေသာက္ ဆိုင္မွန္သမၽွ NEA မွာ မွတ္ပုံတင္ရတယ္။ NEA သည္ အဲဒီဆိုင္ေတြကို အခ်ိန္မေ႐ြး ဝင္စစ္လို႔ရတယ္။ စစ္လည္းစစ္တယ္။ ဆိုင္ေတြမွာ A,B,C,D ဆို ေရးထားတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔က တစ္လကို ႏွစ္ႀကိမ္ဆိုင္ေတြကိုလိုက္စစ္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့အမွတ္ေတြအလိုက္ A,B,C,D ေပးတာ။ A က အေကာင္းဆုံး။ D က အဆိုးဆုံးေပါ့။

ဘာေတြစစ္သလဲဆိုေတာ့ ျခင္၊ ယင္၊ ႂကြက္၊ ငွက္ေတြစစ္တယ္။ အသားငါးေတြ လတ္ မလတ္ စစ္တယ္။ ေရခဲေသတၱာ စတာေတြ စစ္တယ္။ AVA က က်ေတာ့ ၾကက္ဥတို႔၊ ေခါက္ဆြဲတို႔၊ ၾကက္သား တို႔စတာေတြကို နမူနာယူၿပီး ဓာတ္ခြဲခန္းမွာစစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ၾကက္ဥေတြမွာ ေရာဂါပိုးပါလာခဲ့ရင္ အဲဒီၾကက္ဥတင္သြင္းတဲ့သူကို ခ်က္ခ်င္းပိတ္ၿပီး အေရးယူတယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ခြင့္အာဏာလည္း သူတို႔ကို ေပးထားတယ္။

မန္းစည္ပင္ကို အဲဒီလိုအဖြဲ႕မ်ိဳး ဖြဲ႕ပါ၊ လုပ္ပါလို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျခင္၊ ယင္၊ ႂကြက္ေတြ ထိန္းဖို႔လိုပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အဲဒီအေကာင္ပေလာင္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္တာ၊ ႏွိမ္ႏွင္းတာ မရွိေသးပါဘူး။

ေနာက္တစ္ခုက အမ်ားပိုင္ေနရာေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ ကန္႔သတ္တယ္။ အိမ္ေတြမွာ ျခင္ေလာက္လန္းေတြေတြ႕ရင္ ေဒၚလာ ၂၀၀ ဒဏ္႐ိုက္တယ္။ လမ္းမွာ အမႈိက္ပစ္ရင္ ဖမ္းတယ္။ ဒဏ္႐ိုက္တယ္ စတာေတြ လုပ္ပါတယ္။

ဒါေတြကို အစိုးရက အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒေတြ လိုပါတယ္။ လုပ္တာအားလုံးသည္ ႏိုင္ငံအတြက္လုပ္တာ။ တရားဥပေဒ အတြင္းကေနပဲ ေဆာင္႐ြက္လို႔ရပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းကို ဥပေဒက Mandate ေပးတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြက ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာေတြကို ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ကေန ေဆာင္႐ြက္ရတယ္။

စင္ကာပူမွာ အဲဒါေတြေဆာင္႐ြက္ဖို႔ National Environment Agency Act, Infectious Diseases Act ဆိုတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္႐ြက္တယ္ေပါ့။

ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေသးစိတ္ပိုသိခ်င္တယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ အတတ္ႏိုင္ဆုံး အခ်ိန္မေ႐ြး အကူအညီ ေပးပါမယ္။

(ေဆာင္းပါးရွင္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းအမ်ားအျပားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး စင္ကာပူအစိုးရပညာေတာ္သင္အျဖစ္ Master of Public Administration ကို စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ ၂ ႏွစ္ၾကာသင္ၾကားခဲ့သူျဖစ္သည္။ ယခုေဆာင္းပါးမွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ ဝင္မ်ား၏ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ဧၿပီလ စင္ကာပူေလ့လာေရးခရီးစဥ္တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့သည္မ်ားကို ျပန္လည္ေရးသားေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)



ကိုမင္းသူ

Read More

အာဖရိကတိုက္တြင္ဆီးခ်ိဳေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းျမင့္တတ္

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ ၈ ရက္က ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ အကူတစ္ဦးက နယူးေဒလီၿမိဳ႕တြင္ ဆီးခ်ဳိလူနာတစ္ဦးကိုထိုးရန္ အင္ဆူလင္ ထည့္ထားသည့္ ေဆးထိုးျပြန္ကို ကိုင္ထားစဥ္ (Photo: AFP)

အ၀လြန္ျခင္းေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ တစ္ဟုန္ထိုး ျဖစ္ပြားေနစဥ္ ဆာဟာရေအာက္ပိုင္းရွိ အာဖရိကတိုက္တြင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ ကုန္က်မႈမ်ားသည္ ယခုႏွစ္မွစၿပီး ၁၃ ႏွစ္အတြင္း ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္ဆနီးပါး ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၆၀ အထိ ျမင့္တက္ လာႏိုင္သည္ဟု ဇူလိုင္ ၆ ရက္က ထုတ္ျပန္သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အာဖရိကတိုက္အတြင္း ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ စုစုေပါင္း ကုန္က်စရိတ္သည္ ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၂၀ (ယူ႐ို ၁၈ ဘီလ်ံ)  သို႔မဟုတ္ စုစုေပါင္း စီးပြားေရးထုတ္လုပ္မႈ၏ ၁ ဒသမ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့သည္ဟု The Lancet ဂ်ာနယ္  Diabetes & Endocrinology တြင္ ေဖာ္ျပသည့္ သုေတသနတစ္ခုအရ သိရသည္။

Advertisement

00:00

ယင္းကုန္က်စရိတ္မ်ားထဲတြင္ ေဆး၀ါးႏွင့္ ေဆး႐ံုေနထိုင္စရိတ္မ်ား၊ နာမက်န္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေသဆံုးျခင္းေၾကာင့္ လုပ္သား ကုန္ထုတ္မႈစြမ္းအား ဆံုး႐ႈံးမႈလည္း ပါ၀င္သည္။ ကုသမႈကုန္က်စရိတ္အားလံုး၏ ထက္၀က္ခန္႔ကို လူနာ ရွင္မ်ားကိုယ္တိုင္ ေပးေခ်ခဲ့ရသည္။

“၂၀၃၀ မတိုင္မီ စုစုေပါင္း ကုန္က်စရိတ္ဟာ ေဒၚလာ ၃၅ ဒသမ ၃၃ ဘီလ်ံ (ဂ်ီဒီပီ၏ ၁ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း) နဲ႔ ေဒၚလာ ၅၉ ဒသမ ၃၂ ဘီလ်ံ (ဂ်ီဒီပီ၏ ၁ ဒသမ ၈ ရာ ခိုင္ႏႈန္း) အၾကား ျမင့္တက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္”ဟု ကမၻာတစ္၀န္းမွ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ ၇၀ ေက်ာ္က ျပဳစုသည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

အသင့္စား အစားအစာမ်ား စားသံုးမႈျမင့္တက္လာျခင္း၊ အထိုင္မ်ားသည့္ ၿမိဳ႕ျပလူေနမႈပံုစံသို႔ ေျပာင္းလာျခင္း၊ လူဦးေရတိုးပြားလာျခင္း ႏွင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ တိုးတက္လာေသာေၾကာင့္ သက္ႀကီး ရြယ္အိုဦးေရ မ်ားျပားလာျခင္းမ်ား ေၾကာင့္ ဆာဟာရ ေအာက္ပိုင္းရွိ အာဖရိကတြင္ ဆီးခ်ဳိ အမ်ဳိးအစား-  ၂ သို႔မဟုတ္ အရြယ္ေရာက္သူမ်ား အစပ်ဳိးျဖစ္ပြားသည့္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ျမင့္တက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

အာဖရိက၌ အရြယ္ေရာက္ၿပီး သည့္အ၀လြန္သူဦးေရသည္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ၂၈ သန္းရွိရာမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၂၇ သန္းအထိ ျမင့္ တက္လာခဲ့သည္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါခံ စားေနရသူ ထက္၀က္ခန္႔သာလွ်င္ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနသည္ကို သိရွိၿပီး ၁၀ ပံုတစ္ပံုခန္႔သာ လိုအပ္သည့္ေဆး ၀ါးကုသမႈခံယူခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ (ေအအိုင္ဒီအက္စ္)၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ ငွက္ဖ်ားႏွင့္ ကေလး ေရာဂါမ်ားသည္ အာဖရိကေဒသတြင္ ေသဆံုးမႈျဖစ္ေစသည့္ အဓိက ေရာဂါမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ္လည္း  မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ႏွလံုးေရာဂါက ယင္းတို႔ေနရာတြင္ အစားထိုး ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ ေသြးထဲတြင္ သၾကားပါ၀င္မႈ ပမာဏအလြန္ ျမင့္မားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားသည့္နာ တာရွည္ေရာဂါျဖစ္သည္။ ကုသမႈ မခံယူပါက မ်က္စိကြယ္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း၊ ႏွလံုးေဖာက္ျပန္ျခင္းႏွင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ပြားႏိုင္သည္။

Writer: 

Ref: AFP

Read More