အစိုးရိမ္လြန္၍မေကာင္းျမင္တတ္ေသာေရာဂါ

လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္ထဲတြင္ မႏွစ္ၿမိဳ ့စရာ မသာယာေသာ အေတြးမ်ား၊ မသာယာေသာ အေတြးမ်ား၊ တစ္စံုတစ္ရာကုိ ထပ္ခါတလဲလဲ ျပဳလုပ္ခ်င္ေနေသာ အေတြးမ်ားသည္ မေတြးခ်င္ပါလ်က္ႏွင္ ့ေခါင္းထဲတြင္ အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ေပၚလာေနျခင္းျဖစ္သည္။

ေရာဂါ ဆိုးရြားပံုကို မူတည္၍ ေရာဂါ အဆင့္ (၃) မ်ိဴးမွာ

- လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အနည္းငယ္ ထိခိုက္ျခင္း - တစ္ေန ့လွ်င္ တစ္နာရီေအာက္ ေရာဂါ ခံစားေနရျခင္း
- အသင့္အတင့္ ထိခိုက္ျခင္း - ၁ နာရီမွ ၃ နာရီ အထိ အေတြးမ်ား ေပၚေနျခင္း
- ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ျခင္း - ၃ နာရီ ထက္ပို၍ ခံစားေနရျခင္း တို ့ျဖစ္သည္။

လကၡဏာမ်ား

၁။ စိတ္စြဲျခင္း - မႏွစ္ၿမိဳ ့စရာ အေတြးမ်ား ထပ္ခါတလဲလဲ ဝင္လာျခင္း
၂။ စိုးရိမ္မႈမ်ားျခင္း
၃။ အျပဳအမူတစ္ခုကို ထပ္ခါ ထပ္ခါ ျပဳလုပ္ေနျခင္း
၄။ စိတ္ထဲတြင္ ေပၚလာေသာ အေတြးကို ျပဳလုပ္လိုက္၍ စိတ္သက္သာသြားေသာ္လည္း မၾကာခင္ ထိုအေတြး ျပန္ေပၚလာျခင္း တို ့ျဖစ္သည္။

ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

- မ်ိဳးရုိးဗီဇ
- ဦးေႏွာက္၏ ေသြးစီးဆင္းမႈ၊ အလုပ္လုပ္ပံုတို႔ သာမန္လူႏွင့္ ျခားနားျခင္း
- Serotonin
- ဘဝတြင္ စိတ္ထိခိုက္စရာ အေျခအေန တစ္ခုခုႏွင္ ့ၾကံဳခဲ ့ရျခင္း
- ျဖတ္သန္းခဲ့ရေသာ ဘဝပံုစံ တို ့ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား

- အလုပ္မသြားနိုင္ျခင္း၊ ေက်ာင္းမတက္နုိင္ျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ေရး အဆင္မေျပျခင္း၊ စိတ္ပူပန္မွဳမ်ားလာျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္လာျခင္း၊ ေသေၾကာင္းၾကံစည္ျခင္း၊ မၾကာခဏ လက္ေဆးျခင္းေၾကာင့္ အေရျပားေရာင္ရမ္းလာျခင္း တို

့့ျဖစ္ေစနို္င္သည္။

အစိုးရိမ္လြန္၍ မေကာင္းျမင္တတ္ေသာ ေရာဂါ ျဖစ္ေနလွ်င္ ရွက္ေနစရာမလိုပဲ ဆရာဝန္ထံသို ့သြားေရာက္ျပသသင့္သည္။ထိုေရာဂါမ်ိဳးသည္ ေသခ်ာေဆးကုသမွဳ မခံယူပါက ပိုဆိုးလာနိုင္သည့္အတြက္ လိုအပ္ေသာ စစ္ေဆးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္၍

ေဆးကုသမွဳခံယူသင့္သည္။

ဆရာဝန္က သင္၏ ေရာဂါ လကၡဏာ မည္မွ်ဆိုးမဆိုးကို က်န္းမာေရး အေျခအေန၊ ေန ့စဥ္လုုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအေၾကာင္း ေမးျမန္းပါလိမ့္မည္။ ေမးျမန္းသမွ်ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရိုးသားစြာျဖင့္ အမွန္ကန္ဆံုး တိက်စြာ ျပန္ေျဖရန္လုိအပ္သည္။

ကုသျခင္း

၁။ Cognitive behavioural therapy (CBT) – Exposure and response prevention (ERP) ေၾကာက္ေနေသာ အရာမ်ားကို လက္ေတြ ့ရင္ဆိုင္ရန္ႏွင့္ ထိုအေတြးမ်ားသည္ တကယ္ျဖစ္ေနသည္ မဟုတ္ပဲ စိတ္ထဲက ထင္ေနသည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္းကို

ေျပာျပ၍ ေဆြးေႏြးျခင္း

၂။ Medication - ဦးေႏွာက္အတြင္း ဓာတုပစၥည္းမ်ားကို ေျပာင္းလဲေစ၍ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း
အကယ္၍ ေန ့စဥ္လူေနမႈဘဝတြင္ သိသာစြာ ထိခိုက္ေနပါက CBT ႏွင့္ ERT အျပင္ Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRI) ဟုေခၚေသာ ေဆးေပးရန္ လုိအပ္သည္။ဆုိးရြားစြာ ထိခိုက္ေနလွ်င္မူ ထိုကုသနည္းမ်ား အျပင္

စိတ္က်န္းမာေရးေဆးရံုသို ့ လႊဲေျပာင္းေပးရမည္။

ကေလးမ်ား ထိုေရာဂါ ခံစားရပါက ကၽြမ္းက်င္မွဳရွိေသာ ဆရာဝန္ထံသို ့လႊဲေျပာင္းေပးသင့္သည္။ သိသာျမင္သာေသာ ထိေရာက္မွဳ ရွိေစရန္ လအေတာ္ၾကာ ကုသမွဳ ခံယူရန္ လိုအပ္သည္။

SSRI ၏ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးမ်ား အေနျဖင့္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ တုန္ယင္ျခင္း ႏွင္ ့ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္းတို ့ ခံစားရႏိုင္သည္။ သို ့ေသာ္ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္ ၾကာပါက ျပန္ေပ်ာက္ကင္းနိုင္သည္။ SSRI သည္ ႏွလံုးကိုလည္း ထိခိုက္နုိင္သည့္အတြက္

ECG ရိုုက္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

အစိုးရိမ္လြန္၍ မေကာင္းျမင္တတ္ေသာ ေရာဂါကို ကာကြယ္ရန္ နည္းလမ္းမရွိေသာ္လည္း ေရာဂါကို ေစာေစာသိ၍ ေစာစီးစြာ ကုသမွႈခံယူပါက ေရာဂါ ဆုိးရြားမႈကုိ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည္။

ေအာင္ျမင့္ျမတ္(Myanmar Youths)