ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးခ်ိဳေရာဂါ

ဆီးခ်ဳိနဲ႔ ေသြးခ်ဳိေရာဂါဆိုတာ ေရာဂါ ၂ခု မဟုတ္ဘဲ ေရာဂါ တစ္ခုတည္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူနာေတြက ေရာဂါ မတူဘူး ထင္တတ္ၾကလုိ႔ပါ။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါ (Diabetesmellitus) ဆိုတာ ေျပာရရင္ ကုိယ္ခႏၶာထဲက သၾကားအခ်ဳိဓါတ္ (Glucose) ထိန္းညႇိမႈဆိုင္ရာ
ျပႆနာတစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဂလူးကို႔စ္ အခ်ဳိဓါတ္ဟာ ႂကြက္သားေတြ၊ အာရံုေၾကာေတြ၊ ခႏၶာကုိယ္ တစ္ရွဴးေတြ အတြက္ အဓိက အင္အားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ့ အဓိက ေလာင္စာဟာလည္း အခ်ဳိဓါတ္ပါပဲ။ တကယ္လို႔ သင့္မွာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိေနတယ္လို႕ဆိုရင္ သင့္ရဲ့ ေသြးထဲမွာ အခ်ဳိဓါတ္ေတြ လိုအပ္တာထက္ ပုိကဲေနၿပီလို႔ သိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ လြန္ကဲျခင္းဟာ ေရရွည္မွာ က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာ ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါမွာ အမ်ဳိးအစား (၁) နဲ႔ အမ်ဳိးအစား (၂) ဆိုၿပီးေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ အမ်ဳိးအစား ၂ မ်ဳိးရွိပါတယ္။

အမ်ဳိးအစား (၁) က ဘယ္အသက္အရြယ္မွာမဆို ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ ကေလးအရြယ္နဲ႔ လူပ်ဳိအပ်ဳိျဖစ္ကာစ အရြယ္မ်ဳိးမွာ
ေရာဂါစတင္ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိကေတာ့ အသက္ႀကီးတဲ့ သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ အရြယ္မွာ စတင္ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

ကုိယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ျခင္း (Gestational Diabetes) ဆုိတာလည္း ရွိၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ ကာလၿပီးလို႔ ကေလးေမြးဖြားၿပီးတာနဲ႔ ေသြးခ်ဳိပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္သြားတတ္ ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ဖူးသူေတြဟာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ဳိ အမ်ဳိးအစား (၂) ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ အခြင့္အေရး ပိုမ်ားတယ္ဆုိတာ သိရွိထားဖုိ႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္ အနည္းအမ်ားေပၚ မူတည္ၿပီး ျပသတဲ့ လကၡဏာေတြရဲ့ ပံုစံလည္း ကြဲျပားၾကပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိစျဖစ္ကာနီး (Prediabetes) နဲ႔ အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိေရာဂါ အစပိုင္းေတြမွာ ဘာလကၡဏာမွ မရွိဘဲေနတတ္ တာကလည္း ေရာဂါသိတာ ေနာက္က်ေစတတ္လို႔ သတိျပဳစရာပါ။ အမ်ဳိးအစား (၁) ဆီးခ်ဳိေရာဂါကေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာ ေစာစီးစြာျပသေလ့ ရွိပါတယ္။

- မၾကာခဏ ေရဆာျခင္း
- ဆီးသြားမ်ားျခင္း
- ဗိုက္အလြန္ ဆာေလာင္ျခင္း
- ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်လာျခင္း
- ႏံုးေခြေနတတ္ျခင္း
- အျမင္အာရံု ေဝဝါးျခင္း
- အနာေပါက္လွ်င္ ေတာ္ရံုႏွင့္ အနာမက်က္ျခင္း
- မၾကာခဏ အေရျပားမိႈစြဲတတ္ျခင္း၊ မိန္းမကိုယ္အဂၤ ါ ပိုးဝင္ျခင္း

အစရွိတဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ရွိရင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ စစ္ေဆးၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရာဂါ ေစာသိၿပီး ေစာေစာကုသရင္ အက်ဳိးရွိလွတာမို႔ ဒီလို လကၡဏာေတြကုိ သိရွိသင့္ပါတယ္။

ေရာဂါ ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

အမ်ဳိးအစား (၁) ဆီးခ်ဳိ ---- အမ်ဳိးအစား (၁) ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ ကုိယ္ခႏၶာရဲ့ ကာကြယ္ေရးစနစ္ (Immune System) က အင္ဆူလင္ ထုတ္ေပးတဲ့ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္ရဲ့ ဆဲလ္ေတြကို တုိက္ခုိက္ျခင္းေၾကာင့္လို႔ ယူဆထားၾကပါတယ္။ ဒီလို တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးအစား (၁) ဆီးခ်ဳိရွင္ေတြမွာ အင္ဆူလင္ ေဟာ္မုန္းဟာ မရွိသေလာက္ နည္းပါးေနတတ္ ၾကပါတယ္။ မ်ဳိးရိုးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိ ---- အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းကုိေတာ့ အင္ဆူလင္ ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း၊ အင္ဆူလင္၏ အစြမ္းသတၱိကုိ သိရွိခံစားမႈ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း (Insulin Resistance) စသျဖင့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာ ေတြ႕ရွိထားၾကၿပီး မ်ဳိးရိုးလိုက္ျခင္းနဲ႔ ေန႔စဥ္ေနထိုင္မႈ ပံုစံ (Lifestyle) အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြမွာ အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ပိုျဖစ္တာကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ ဆီးခ်ဳိ ၊ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ ကာလမွာ အခ်င္းကေန ထုတ္လႊတ္တဲ့ ေဟာ္မုန္း အခ်ဳိ႕ဟာ အင္ဆူလင္ဓါတ္ရဲ့ အစြမ္းသတၱိကုိ သိရွိခံစားမႈ က်ဆင္းေစပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္က အင္ဆူလင္ပုိထုတ္ၿပီး အခ်ဳိဓါတ္ မမ်ားလာေအာင္ ထိန္းညႇိေပးပါတယ္။ တခါတရံမွာေတာ့ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္က ဒီလိုထိန္းညႇိမႈကို မလုပ္ေပးႏုိင္ဘဲ အခ်ဳိဓါတ္ေတြ ေသြးစီးေၾကာင္းထဲမွာ မ်ားလာၿပီး ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ ဆီးခ်ဳိ ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြဟာ ဆီးခ်ဳိသက္တမ္း ၾကာရွည္မႈ၊ ေသြးတြင္း အခ်ဳိဓါတ္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မႈ စတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး အနည္းအမ်ား ကြဲျပားပါတယ္။ ေသြးတြင္းအခ်ဳိဓါတ္ တက္တာ မ်ားေလ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြ ပိုမ်ားေလပါပဲ။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့

- ႏွလံုးႏွင့္ ေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား

ဆီးခ်ဳိေရာဂါဟာ ေသြးတိုး၊ ေလျဖတ္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း စတဲ့ ေရာဂါေတြကုိ ပုိမိုျဖစ္ေပၚႏုိင္ေစပါတယ္။

- ေက်ာက္ကပ္ဆုိင္ရာ ေရာဂါမ်ား

ေက်ာက္ကပ္ထဲမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေသြးေၾကာငယ္ေလးေတြ ပါဝင္ေနၿပီး ကုိယ္ခႏၶာထဲက မလုိအပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြကုိ စစ္ထုတ္ စြန္႔ပစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ ဒီလို စစ္ထုတ္တဲ့ စနစ္မွာ ျပႆနာရွိၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ
ျဖစ္ပြားလာႏုိင္ပါတယ္။ တခါတရံ ေက်ာက္ကပ္လံုးဝ ပ်က္စီးသည္အထိ ဒုကၡေပးႏုိင္ပါတယ္။

- အာရံုေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား

ေသြးတြင္းအခ်ဳိဓါတ္ မ်ားျခင္းေၾကာင့္ အာရံုေၾကာေတြကိုသြားတဲ့ ဆံျခည္မွ်င္ ေသြးေၾကာငယ္ေလးေတြ ပ်က္စီးၿပီး အာရံုေၾကာပ်က္စီးကာ ထံုျခင္း၊ က်ဥ္ျခင္း စတဲ့ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျခေထာက္
အာရံုေၾကာေတြ ပ်က္စီးၿပီး စနစ္တက် မကုသရင္ ေျခေထာက္တစ္ခုလံုး ထံုထုိင္းသြားသည္အထိ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ထံုက်ဥ္မႈေၾကာင့္ အနာျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အေရးပိုမ်ားၿပီး အနာက်က္ေႏွးတာလည္း ရွိတာမို႔ ေရာဂါပိုးဝင္ၿပီး ေျခေထာက္ ျဖတ္ရသည္အထိ ျဖစ္ေပၚႏုိင္တာေၾကာင့္ ေျခေထာက္မွာ အနာျဖစ္တာ၊ အနာပိုးဝင္တာရွိရင္ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ စနစ္တက် ကုသမႈခံယူဖို႔ အေရးႀကီးလွပါတယ္။ အာရံုေၾကာဆုိင္ရာ ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ပန္းေသ ပန္းညႇိဳးျခင္း (Erectile dysfunction) လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

- မ်က္စိ ေရာဂါမ်ား

မ်က္လံုးရဲ့ အျမင္အာရံု ခံစားတဲ့ေနရာ (Retina) ကုိ ေပးပို႔ေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ေသြးေၾကာငယ္ေလးေတြ ပ်က္စီးတာေၾကာင့္ အျမင္အာရံု ဆံုးရွံဳးသည္အထိ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေရတိမ္ေရာဂါ နဲ႔ အတြင္းတိမ္ ေရာဂါေတြလည္း ျဖစ္ပြားႏုိင္ ပါတယ္...

- အေရျပားဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္ေတြဟာ မိႈစြဲျခင္းနဲ႔ ဘက္တီးရီးယားနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ အေရျပား ေရာဂါေတြကို သူမ်ားေတြထက္ ပိုမိုခံစားရႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြက
အမ်ားအားျဖင့္ ေတြ႕ရႏုိင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြျဖစ္ၿပီး အျခား ျပႆနာေတြလည္း ရွိႏုိင္ပါေသးတယ္။

ကုသျခင္း

ကုသျခင္းကေတာ့ စားေဆး နဲ႔ ထိုးေဆး ၂ မ်ဳိးရွိၿပီး ဆီးခ်ဳိ အမ်ဳိးအစား၊ အသက္၊ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ စသျဖင့္ အခ်က္ေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ကုသမႈ ပံုစံေတြ ကြဲျပားပါတယ္။ တစ္ခုျခင္းကို ရွင္းျပရင္ စာအရမ္းရွည္သြားမွာ စိုးတာေၾကာင့္ ကုသမႈအပိုင္းမွာ ဆရာဝန္ရဲ့ ကုသမႈပိုင္းကို မေဖာ္ျပေတာ့ဘဲ မိမိဘာသာ ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ အရာေတြကုိ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

- စားေသာက္မႈ ပံုစံ

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္ေတြအေနနဲ႔ အာဟာရကို မွ်တေအာင္ စားဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေန႔စဥ္ထမင္းစားပန္းကန္ကို ၄ ပံု ပံုပါ။ ၄ ပံု ၂ ပံုက အသီးအရြက္ (ကန္စြန္းရြက္၊ ဟင္းႏုႏြယ္ စသည္) တို႔ျဖစ္ၿပီး က်န္ ၄ ပံု ၁ ပံုက အသားဓါတ္ ျဖစ္ရပါမယ္။ က်န္တဲ့ ၄ ပံု ၁ ပံုကမွ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ဓါတ္ (ထမင္း) ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒါဟာ ဆီးခ်ဳိေဝဒနာရွင္ေတြ စားသင့္တဲ့ ပံုစံပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

- ေန႔စဥ္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ

ဆီးခ်ဳိေဝဒနာရွင္ေတြ အေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ကုိယ္လက္
လႈပ္ရွားမႈ ျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ဳိးကုိေတာ့ မျပဳလုပ္သင့္ပါဘူး။ အခ်ဳိဓါတ္ ရုတ္တရက္ အလြန္က်ဆင္းသြားတတ္တဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သာမာန္ (ေအရိုးဗစ္၊ ေယာဂ၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း) စတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ဳိးကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈဟာ အင္ဆူလင္ အစြမ္းသတိၱကို ခံစားမႈက်ျခင္းကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္။

- ေသြးခ်ဳိ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းထားျခင္း

ကုသေနတဲ့ပံုစံေပၚမူတည္ၿပီး ေန႔စဥ္ ေသြးခ်ဳိ ေဖာက္ခ်ိန္ေတြ ကေတာ့ ကြာျခားတတ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးတာက ဆရာဝန္ ညႊန္ၾကားထားတဲ့ အတုိင္း ေသြးခ်ဳိ မွတ္တမ္းထားရွိၿပီး ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတဲ့အခါ အဆိုပါ မွတ္တမ္းကိုပါ တစ္ခါတည္း ယူေဆာင္သြားဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးခ်ိန္ညႇိတဲ့ ေနရာမွာ ေန႔စဥ္ေသြးခ်ဳိမွတ္
တမ္းဟာ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ မွတ္တမ္းကုိ စနစ္တက် ထားရွိသင့္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ့ လကၡဏာရပ္ေတြကို ေလ့လာသိရွိၿပီး ေရာဂါျဖစ္လာရင္
ေစာေစာသိဖုိ႔၊ ေရာဂါျဖစ္လာရင္လည္း ေဆးၿမီးတိုေတြနဲ႔ ေပါ့ေပါ့ဆဆ မေနဘဲ စနစ္တက် ကုသမႈ ခံယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ေဝဒနာသည္ မျဖစ္ဘဲ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိသူအျဖစ္ ေနထိုင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္..

credit-က်န္းမာေရးရာအျဖာျဖာ