အအိပ္လြန္ေရာဂါ

အအိပ္လြန္ေရာဂါဆိုတာ ပံုမွန္အိပ္ခ်ိန္မွာ မဟုတ္ဘဲ ရုတ္တရက္ အိပ္ေပ်ာ္တတ္တဲ႔ နာတာရွည္ ဦးေႏွာက္ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူမွာ ဦးေႏွာက္ဟာ ပံုမွန္ အိပ္ခ်ိန္ထခ်ိန္တို႔ကို မွန္ေအာင္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ႔ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ ညဘက္မွာ အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္ျပီး ေန႔ဘက္မွာ အိပ္ငိုက္တာ၊ အိပ္ခ်င္စိတ္ေၾကာင္႔ အာရုံ မစူးစိုက္ႏိုင္တာ၊ ရုတ္တရက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတတ္တာ၊ ၾကြက္သားေတြကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေတာ႔ဘဲ ရုတ္တရက္ ရယ္တာ၊ ေဒါသထြက္တာစတဲ့ မ်က္ႏွာအမူအရာေတြကို မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျပန္ႏိုးလာခ်ိန္ ခဏအတြင္း စကားမေျပာႏိုင္တာ၊ လႈပ္လို႔မရတာ (sleep paralysis) လဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အအိပ္လြန္ေရာဂါဟာ ကိုယ္ခႏၶာကို ေရရွည္ထိခိုက္ေစတဲ႔ က်န္းမာေရးျပႆနာေတာ႔ မဟုတ္ေပမယ္႔ ၾကာလာရင္ ေန႔စဥ္အလုပ္ေတြနဲ႔ လူမႈဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

အအိပ္လြန္ေရာဂါကိုခံစားေနရတဲ့သူေတြဟာ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေရာဂါ လကၡဏာေတြ တစ္ထပ္တည္း မတူညီႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာ တစ္ခုတည္းကိုေတာ့ ထပ္ခါထပ္ခါ ခံစားရပါတယ္။ ေရာဂါ လကၡဏာေတြဟာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီမွ တျဖည္းျဖည္း ေပၚလာႏိုင္သလို ရက္သတၱပတ္ အတြင္းလဲ ရုတ္တရက္ ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးလာေလ ပိုဆိုးလာေလ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

အအိပ္လြန္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ …

- ေန႔လည္ဘက္ အလြန္အကၽြံ အိပ္ငိုက္ျခင္း အမ်ားစုမွာ ေတြ႕ရတဲ့ အအိပ္လြန္ျခင္းရဲ႕ ေရွးဦးလကၡဏာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔လည္ခင္းမွာ အျမဲအိပ္ငိုက္ေနျပီး အိပ္ခ်င္စိတ္ကို အျမဲတြန္းလွန္ေနရတာေၾကာင့္ ေက်ာင္းစာ နဲ႔ အလုပ္ေတြမွာ အာရုံမစိုက္ႏိုင္ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါရွင္ေတြကို ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ သဟာဇာတ မျဖစ္တဲ့သူ၊ စိတ္ဆိုးလြယ္တဲ့သူ၊ ငပ်င္းေတြအျဖစ္ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

- ရုတ္တရက္ အိပ္ေပ်ာ္တတ္ျခင္း
စကားေျပာေနစဥ္၊ အစားစားေနစဥ္မွာေတာင္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတတ္ ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ အိပ္ငိုက္သြားသလို ခဏပဲျဖစ္တတ္ျပီး တခ်ိဳ႕မွာ အၾကာၾကီး အိပ္ေပ်ာ္ သြားတတ္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီေရာဂါကို မကုသရင္ တေန႔တည္းမွာဘဲ ရုတ္တရက္ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း ခဏခဏ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ လမ္းသြားရင္း၊ အလုပ္လုပ္ရင္း ဒီလိုအိပ္ေပ်ာ္ေနရင္ေတာ႔ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈေတြျဖစ္ႏုိင္လို႔ အထူးသတိထားရပါမယ္။

- ရုတ္တရက္ ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း၊ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း
ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျဖစ္ကာ ရုတ္တရက္ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ ရယ္ျခင္း၊ စိတ္ဆိုးျခင္းတို႔ျဖစ္စဥ္တြင္ ပါးစပ္ေစ့၍ မရျခင္း၊ ေခါင္းငိုက္စိုက္က်ျခင္း၊ ေျခေထာက္မ်ား မသယ္ႏိုင္ျခင္း၊ စကား ပလံုးပေထြးေျပာျခင္း၊ အျမင္မ်ားမထင္ရွားျခင္း၊ ႏွစ္ထပ္ျမင္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ ၾကြက္သား မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းဟာ ခဏအတြင္း ျပန္ေကာင္းႏိုင္သလို အခ်ိန္အနည္းငယ္ၾကာမွ ျပန္ေကာင္းတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြေၾကာင့္ ေရာဂါသည္ေတြဟာ စိတ္ဓာတ္က်တာ၊ လူၾကားသူၾကားထဲ မသြားဘဲ တစ္ဦးထဲ သီးျခားျဖစ္လာတာတို႔ကို ေတြ႕ရပါတယ္။

- အိပ္ေပ်ာ္စဥ္ႏွင့္ ျပန္ႏိုးလာခ်ိန္တို႔တြင္ မလႈပ္ႏိုင္ျခင္း၊ စကားမေျပာႏိုင္ျခင္း
လႈပ္မရတာ၊ စကားေျပာ၍ မရတာေတြဟာ ခဏအတြင္း ျပန္ေကာင္းႏိုင္ေပမယ့္ ရုတ္တရက္ေတာ႔ လန္႔သြားႏိုင္ပါတယ္။

အျခားလကၡဏာမ်ားအေနနဲ႔

- တကယ္မရွိေသာ အရာမ်ားကို ျမင္ေယာင္ျခင္း၊ ၾကားေယာင္ျခင္း
- မွတ္ဥာဏ္ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း
- ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- အလြန္အမင္းပူျခင္း၊ အိမ္မက္ဆိုးမ်ားမက္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ခဏခဏ လန္႔ႏိုးျခင္း
- စိတ္ျဖင့္ မထိန္းခ်ဳပ္ဘဲ အလိုအေလ်ာက္ျပဳမူျခင္း
- စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း တို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

အအိပ္လြန္ေရာဂါ ဘာလို႔ျဖစ္လဲ

အအိပ္လြန္ေရာဂါဟာ ဦးေႏွာက္အတြင္းရွိ ပံုမွန္အိပ္ခ်ိန္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတဲ့ ေအာ္ရီဇင္ (orexin) ဆိုတဲ့ ဓာတုပစၥည္းကို ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားအဖြဲ႕အစည္းက မွားျပီး ဖ်က္ဆီးမိလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ့ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ အရြယ္နဲ႕ ေသြးဆံုးခ်ိန္ေတြမွာလဲ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတာ၊ အိပ္ခ်ိန္အေျပာင္းအလဲျဖစ္တာနဲ႕ တုပ္ေကြးျဖစ္ခ်ိန္ တို႔နဲ႔လဲ ဆိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးေခါင္းကို ထိခိုက္မိျခင္း၊ ဦးေႏွာက္အတြင္း အက်ိတ္ျဖစ္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ အေျမႇးေရာင္ျခင္း တို႔ေၾကာင္႔ ဦးေႏွာက္ အတြင္း ေအာရီဇင္ထုတ္တဲ့ ေနရာကိုထိခိုက္မိျပီး အအိပ္လြန္ေရာဂါ ရႏိုင္ပါတယ္။

အအိပ္လြန္ေရာဂါကို ဘယ္လိုကုရမလဲ

အအိပ္လြန္ေရာဂါကို လံုးဝ ေပ်ာက္ေအာင္ေတာ့ ကုလို႔မရပါဘူး။ အိပ္ခ်ိန္ေတြကိုုေျပာင္းျခင္း၊ ေဆးေသာက္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို သက္သာေအာင္ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တေန႔လံုး အိပ္ငိုက္ မေနေအာင္ ေန႔လည္ခင္းမွာ တေရးအိပ္တဲ႔ အက်င့္ကိုလုပ္ပါ။ ဘာကိစၥေတြပဲ ရွိရွိ ပံုမွန္အခ်ိန္မွာ အိပ္ရာဝင္ပါ။

အရက္ႏွင့္ ေဆးလိပ္တို႔ကို ေရွာင္ပါ။ ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္လုပ္ပါ။ ေရာဂါရွိသူမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတြင္ အအိပ္လြန္ေရာဂါရွိေၾကာင္း အလုပ္ရွင္ သို႔မဟုတ္ ဆရာအား ေျပာထားပါ။ နားလည္မႈျဖင္႔ တေရးအိပ္ခ်ိန္ရပါက အလုပ္ခြင္ႏွင့္ ေက်ာင္းတို႔တြင္ မလိုလားအပ္ေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ ပါတယ္။

ကားေမာင္းေနသူျဖစ္ပါက ကားေမာင္းျခငး္ကို ရပ္သင္႔ပါတယ္။ မျဖစ္မေန ေမာင္းရန္ရွိပါကလည္း ဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္ျပီး ေရာဂါအေျခအေန သက္သာေနမွသာ ေမာင္းသင့္ပါတယ္။ ရုတ္တရက္ ၾကြက္သားအားနည္းျခင္း၊ ေန႔လည္ခင္း အိပ္ငိုက္ျခင္း တို႔ကိုေလွ်ာ႔ခ်ရန္ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး အာရုံေၾကာ အဖြဲ႔အစည္းကို လႈံ႕ေဆာ္သည္႔ ေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသမႈခံယူနိုင္ပါတယ္။

Credit : Lei (Healthcare.com.mm)