ေရဖ်ဥ္းစြဲရျခင္းအေၾကာင္းရင္း

"ထမင္းစားၿပီး ခ်က္ခ်င္းေရခ်ိဳးရင္ ေရဖ်ဥ္း စြဲတတ္တယ္" တဲ့......

စာ႐ႈသူအားလံုး မၾကာခဏ ၾကားဖူးေနက်စကား ျဖစ္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဘာမွ မသိနားမလည္တဲ့ ကေလးဘ၀ကတည္းက ၾကားေနက်စကားမို႔လို႔ နားထဲစြဲေနၿပီး မွန္သလိုလိုေတာင္ ထင္လာရတဲ့အထိ လူအေတာ္မ်ားမ်ား ယံုေနၾကပါၿပီ။ 

ဒါက နည္းပညာဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနဲ႔ အလွမ္းေ၀းခဲ့တဲ့ လူႀကီးသူမေတြ မေျပာနဲ႔၊ ယေန႔ေခတ္ (ေဆးေလာကထဲက မဟုတ္တဲ့) ပညာတတ္ အခ်ိဳ႕ကေတာင္ အမွားအမွန္ ခြဲမသိဘဲ အယူသည္း ေရွာင္ၾကဥ္ေနၾကတုန္းပဲ။
ဒီေတာ့ ေမးစရာစကား ရွိလာပါတယ္။

"ထမင္းစားၿပီး ခ်က္ခ်င္းေရခ်ိဳးရင္ ေရဖ်ဥ္း တကယ္စြဲတာလား"
မဟုတ္ပါဘူး။ လံုး၀ မဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္ လို Ascite လို႔ေခၚတဲ့ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း ကိုယ္တိုင္က ေရာဂါတစ္ခုမဟုတ္ဘဲ အသည္းေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါအခ်ိဳ႕၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ စတာေတြမွာ ေတြ႔ရတဲ့ လကၡဏာတစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေတြ ေနာက္ခံရွိေနတဲ့အတြက္ ၀မ္းဗိုက္ထဲ ေရေတြစုလာကာ ေရဖ်ဥ္းစြဲရတာျဖစ္ၿပီး ထမင္းစားၿပီး ခ်ိဳးလိုက္တဲ့ေရေတြ သြားစုတာ လံုး၀မဟုတ္ေၾကာင္းပါ။

ဒါဆို ဘိုးဘြားဘီဘင္ေတြက လြဲေခ်ာ္ေနတဲ့ အခ်က္ၾကီးကို ယံုၾကည္ လက္ဆင့္ ကမ္းခဲ့ၾကတာလား။ အမွားႀကီး ေျပာခဲ့ၾကတာလား။

အဲလိုေတာ့လဲ မဟုတ္ေလာက္ပါဘူး။ ထမင္းစားၿပီးၿပီးခ်င္း ေရခ်ိဳးရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အစာခ်က္မႈ၊ စုပ္ယူမႈေတြမွာ ႀကီးစြာေသာ အေႏွာင့္အယွက္ေတြ ျဖစ္ကုန္တာ သိပၸံနည္းက် စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိထား ရပါတယ္။ အစာေခ်တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈရဲ႕ အမ်ားဆံုးေ၀စုကို အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းက စြမ္းအင္ရဖို႔ ယူရပါတယ္။

အဲအခ်ိန္မွာ ေရခိ်ဳးလိုက္ရင္ က်ဆင္းသြားတဲ့ အေရျပား အပူခ်ိန္ကို ထိန္းဖို႔ ေျခလက္ေတြနဲ႔ အေရျပားဆီ ေသြးေတြ ပံုမွန္ထက္ပိုၿပီး ပို႔လႊတ္ေပးလိုက္ရလို႔ အူလမ္းေၾကာင္းကရတဲ့ ေ၀စုေလ်ာ့နည္းသြားကာ အစာေခ်မႈ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ပါတယ္။

အစာမေၾက ေလပြျခင္း၊ မအီမသာျဖစ္ျခင္းတို႔ ခံစားရတတ္တာကို ေရွးလူႀကီးေတြကသိလို႔ အက်ိဳးယုတ္မွာစိုးလို႔ တားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ခက္တာက ႐ိုး႐ိုး ရွင္းေအာင္ေျပာၿပီး မတားဘဲ အေၾကာက္တရားႀကီးနဲ႔ တြဲၿပီး တားခဲ့တာက ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြ အယူအဆလြဲမႈ ျဖစ္ေစေတာ့တာေပါ့။ (သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာ မထြန္းကားေသးခ်ိန္ကမို႔ တကယ္ အယူအဆ လြဲခဲ့တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္) ဒါကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က သိျမင္ၿပီး အနာဂတ္ မ်ိဳးဆက္ေတြအတြက္ အသိအျမင္မွန္ေတြပဲ ခ်န္ခဲ့ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားရပါမယ္။

ထမင္းစားၿပီးရင္ မလုပ္သင့္တဲ့ အျခားအရာေတြကေတာ့ လမ္းျမန္ျမန္ ေ၀းေ၀းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ လက္ဖက္ရည္ ေသာက္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(ေရွးလူႀကီးေတြဟာ ပံုတိုပတ္စေလးေတြ ဖန္တီးျပီး ကေလးကို ဆံုးမရာမွာ ျဖတ္ထိုးဥာဏ္ အင္မတန္ ရင့္သန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ညအိပ္ရာ၀င္ရင္ ခံစားရတဲ့ အျမင့္က သိမ့္ကနဲက်သြားတဲ့ ခံစားမႈဟာ အိပ္ေပ်ာ္မႈ ပံုမွန္မျဖစ္ေသးလို႔ ခံစားရတဲ့ အိပ္မက္ဆိုးတိုေလး တစ္ခု (A Short Nightmare) ျဖစ္ပါတယ္။

ထမင္းကို ႐ိုေသတာရယ္၊ အိပ္ရာထဲ မသန္႔တဲ့ ေျခေထာက္ေတြနဲ႔ ၀င္လာမွာ စိုးလို႔ရယ္ ကေလးေတြကို "ထမင္းလံုးတေစၦ" ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရ တီထြင္ၿပီး ေျခာက္ခဲ့တာ အခုဆိုရင္ အဲဒီေ၀ါဟာရဟာ တကယ္စြဲေနၿပီး ယံုၾကည္လက္ခံထားမႈေတြ လူအမ်ားစုမွာ ရွိဆဲပါ။

ေရွးလူႀကီးေတြကို အျပစ္ဆိုစရာ မစဥ္းစားဘဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ က်ရင္ တကယ္မွန္ကန္တဲ့ အသိပညာေတြ ဘယ္လို လက္ဆင့္ကမ္းခဲ့မလဲ ဆိုတာ ေတြးထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္)

ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ

၀မ္းဗိုက္ေခါင္းထဲမွာ အ၀ါေဖ်ာ့ေရာင္ (သို႔) အၾကည္ေရာင္ အရည္ေတြ စုလာျခင္းကို ေခၚပါတယ္။ ၀မ္းဗိုက္နဲ႔ အဆုတ္၊ ႏွလံုးတို႔ရွိရာ ရင္ေခါင္းကို Diaphragm ေခၚ ကိုယ္တြင္းေခါင္း ကန္႔လန္႔ကာ ၾကြက္သားနဲ႔ ပိုင္းျခားထားလို႔ အဆုတ္ထဲ ေရ၀င္တာနဲ႔ မတူဘူးလို႔ သိထားရပါမယ္။

ျဖစ္ေစတဲ႕အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာေတြလဲ

ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းရဲ႕ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္း ရင္းက အသည္းေျခာက္ျခင္း (Cirrhosis of Liver) လိုမ်ိဳး ဆိုးရြားပ်က္စီးေနတဲ့ အသည္းေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာျဖစ္ပါတယ္။

ေရဖ်ဥ္းစြဲတဲ့သူ ငါးေယာက္မွာ ေလးေယာက္ဟာ အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ျခင္းဟာ အရက္ကို ႏွစ္ရွည္လမ်ား (သို႔) အလြန္အကြၽံေသာက္သူ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ျဖစ္တာမ်ားေပမယ့္ င႐ုတ္သီးမႈိေတြစားျပီး အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုး၊ စီပိုး တစ္ခုခုရွိေနသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း အသည္းေျခာက္ႏိုင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

အသည္း ေျခာက္တယ္ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရဟာ ျမန္မာလို အဆင္ေျပသလို ျပန္ထားတာျဖစ္ၿပီး တကယ္တမ္း ေျခာက္ေသြ႕သြားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အရက္၊ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ အသည္းအဆီဖံုးျခင္း စတဲ့ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ အသည္းက ဒဏ္ရာေတြရကာ အဲဒီေနရာမွာ အမာရြတ္တစ္သွ်ဴးေတြပဲ ျပန္ျဖစ္လို႔ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ဖို႔ မတတ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနကိုေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕ ေရာဂါသေဘာက ပ်က္ၿပီးသား အသည္းေနရာက ျပန္ေကာင္းဖို႔ အရမ္းခဲယဥ္းၿပီး အသည္းတစ္ခုလံုးသာ ဆက္ပ်က္သြားတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းပ်က္လို႔ ပ႐ိုတိန္းေတြ မထုတ္လုပ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အတြက္ ေသြးေၾကာေတြထဲက ေရဓာတ္ကို မထိန္းထားႏိုင္ေတာ့ဘဲ ေရေတြက ၀မ္းဗိုက္ထဲလာစုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အသည္းေရာဂါ တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ေရွာင္တခင္ အသည္းလုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းသြားျခင္း (Acute Liver Failure) မွာလည္း ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း ေပၚလာ တတ္ပါတယ္။

ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကို ဥပမာေပးရရင္ ပါရာစီတေမာ လြန္ကဲစြာေသာက္မ လို႔ အဆိပ္သင့္ျခင္းေပါ့။ အသည္းရဲ႕ ေသြးျပန္ေၾကာ ေတြ ပိတ္ဆို႔သြားတဲ့ ဘတ္ခ်ီရီေရာဂါစု (Budd-Chiari Syndrome) မွာလည္း ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း၊ အသည္းနဲ႔ ေဘလံုးႀကီးလာျခင္းနဲ႔ ဗိုက္အသည္း အသန္ေအာင့္ျခင္းတို႔ တြဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အူမႀကီးကင္ဆာ၊ ပန္ကရိယေခၚ မုန္႔ခ်ိဳအိတ္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာ စတဲ့ ကင္ဆာ အေတာ္မ်ားမ်ားက အသည္းနဲ႔၀မ္းဗိုက္တြင္း ကလီစာေတြကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိတတ္ၿပီး ေရဖ်ဥ္းစြဲေစတတ္ပါတယ္။

ႏွလံုးစြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းရပ္ဆိုင္းလာျခင္း (Heart Failure) ေရာဂါမွာလည္း ေသြးေၾကာေတြထဲမွာ ေသြးေကာင္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားေအာင္ ႏွလံုးက ညႇစ္မပို႔ႏိုင္ေတာ့လို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႔ ေရဖ်ဥ္းစြဲပါတယ္။

Nephrotic Syndrome လို႔ ေခၚ တဲ့ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါမွာလည္း ပ႐ိုတိန္းေခၚ အသားဓာတ္ေတြ ေသြးထဲကေန ဆီးစြန္႔တဲ့အထဲ ပါသြားၿပီး ဆံုး႐ႈံးကုန္လို႔ ေသြးက အရည္ေတြ မထိန္း ထားႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဗိုက္ထဲမွာစုကာ ေရဖ်ဥ္းစြဲေစပါတယ္။

ေရွာင္တခင္ ပန္ကရိယ ေရာင္ျခင္း (Acute Pancreatitis) နဲ႔ နာတာရွည္ ပန္ကရိယေရာင္ျခင္း (Chronic Pancreatitis) ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွာ ေရဖ်ဥ္းဟာ လကၡဏာတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။

အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ ေရဖ်ဥ္းေလာက္ ေတာ့မႀကီးဘူးေပါ့ေလ။ အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း မွာ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္မႈ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္ကာ ၀မ္းဗိုက္ေရာင္ရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေတြ႕ေနက် မဟုတ္တဲ့ ေရဖ်ဥ္းစြဲရျခင္း အေၾကာင္းတစ္ခုကို ေျပာရမယ္ဆုိရင္ လည္ပင္းက သိုင္း႐ႈိက္အကိ်တ္ လုပ္ေဆာင္မႈနည္းလို႔ သိုင္း႐ႈိက္ေဟာ္မုန္း နည္းျခင္း (Hypothyroidism) မွာလည္းမကုဘဲ ပစ္ထားတာၾကာရင္ ေရဖ်ဥ္းစြဲပါတယ္။

သိုင္း႐ႈိက္ေဟာ္မုန္း ပမာဏ ျပန္မွန္သြားတာနဲ႔ ေရဖ်ဥ္းက အလိုလို ေပ်ာက္ပါတယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲေနေၾကာင္း ဘယ္လို အတည္ျပဳႏိုင္သလဲ
ေရသန္႔ပုလင္း တစ္၀က္စာ (500 ml) ေလာက္ ရွိေနၿပီဆိုရင္ပဲ ဆရာ၀န္က လက္နဲ႔ စမ္းသပ္သိရွိႏိုင္ပါျပီ။

အရမ္းနည္းေနၿပီး မသိသာေပမယ့္ ေရာဂါအေနအထားကို သံုးသပ္ျပီး ဆရာ၀န္က Ultrasound ေခၚ တယ္လီေဗးရွင္း ဓာတ္မွန္႐ိုက္ခိုင္းရင္ သိႏိုင္ပါတယ္။

ဘယ္လို ကုသကာကြယ္ႏိုင္မလဲ

ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း သက္သက္ကို ကုသစရာမလိုဘဲ ေနာက္ခံေရာဂါ အေၾကာင္းရင္းကို ရွာကုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ ေရာဂါေတြထဲက တစ္ခုခုေပါ့။ ဥပမာ ကင္ဆာဆိုရင္ ကင္ဆာခီမိုေဆး၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္စတဲ့ သက္ဆိုင္ရာကုထံုးနဲ႔ ကုရမွာ ျဖစ္ၿပီး အသည္းေရာဂါမွာ အသည္းေဆးေတြနဲ႔ ကုမလား၊ ခြဲစိတ္မလား၊ အသည္းအစားထိုးမလား စသျဖင့္ စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရဖ်ဥ္းရွိတဲ့ ေ၀ဒနာရွင္ေတြ အားလံုးကို ေရနဲ႔ အငန္ဓာတ္ ေလွ်ာ့စားခိုင္းပါတယ္။ ဆားဆိုရင္ တစ္ေန႔ကို 2 g ထက္ပိုစားလို႔ မရပါဘူး။ လိုအပ္သလို ဆီးေဆးေတြေပးပါတယ္။ အရည္ေတြ အရမ္းမ်ားရင္ ေဖာက္ထုတ္မယ္။

အသည္း/ႏွလံုး/ေက်ာက္ကပ္ စတဲ့ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အဂၤါကို ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ အရမ္း ဆိုးရင္ အစားထိုးဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါမယ္။ ဒါေတြက ဗဟုသုတ အျဖစ္ေဖာ္ျပတာျဖစ္ၿပီး ေရာဂါတကယ္ ျဖစ္လာရင္ ေဆး႐ံုတက္ကုသမႈ ခံယူရမွာသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကာကြယ္နည္းေတြကေတာ့ အထက္ပါ ေရာဂါေတြ မျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္နည္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္မယ္၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီပိုး ကာကြယ္ေဆး ထိုးထားမယ္ဆိုရင္ အသည္းေၾကာင့္ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ သိုင္း႐ြိဳက္အကိ်တ္ဆိုင္ရာ ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနရင္ ဂ႐ုတစိုက္ကုမယ္၊ ညႊန္ၾကားထားတဲ့ေဆးကို မွန္မွန္ ေသာက္မယ္ စသျဖင့္ေပါ့။

ေရဖ်ဥ္းစြဲေနျခင္းရဲ႔ အေရးၾကီးေသာအခ်က္

၀မ္းဗိုက္ဟာ တျဖည္းျဖည္း ေဖာင္းလာျပီး အရည္ေတြရွိေနတယ္ ထင္ရင္ နီးစပ္ရာ ေဆး႐ံုေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုး သြားေရာက္စစ္ေဆးၿပီး လုိအပ္တဲ့ ကုသမႈခံယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲတယ္ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ကလီစာတစ္ခုခု ပ်က္ယြင္းေနျပီး ေသြးထဲက အရည္ေတြကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနထိ ေရာက္ေနျပီဆိုတာျပတဲ့ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

Ref : lubo601.com

ကြ်န္ေတာ္သိ၊ကြ်န္ေတာ္တတ္၍ ေရးသားျခင္းမဟုတ္ပါခင္ဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာမိသမွ်ကို စာဖတ္သူမ်ားျပန္လည္ေလ့လာမိေစရန္ ျပန္လည္မွ်ေဝျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ့္ပို႕စ္တစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ မူရင္းေရးသားသူမ်ားကို အထူးေက်းဇူးဥပကာရတင္ရွိပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေအာင္ျမင့္ျမတ္(Myanmar Youths) Ph-09256480246